ZADANIA  OBOWIĄZKOWE  I  NIEOBOWIĄZKOWE  NAUCZYCIELA

Nauczycielu, na co dzień wykonujesz wiele zadań, które wcale Cię nie obowiązują w ramach łączącego Cię ze szkołą (przedszkolem) stosunku pracy. Zadania nieobowiązkowe odrywają Cię od Twoich rzeczywistych obowiązków, utrudniają, a często uniemożliwiają rzetelną realizację zadań związanych z powierzonym Ci stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą.

Zadania obowiązkowe

Katalog obowiązków zawodowych nauczyciela określa art. 6 oraz 42 ust. 2 Karty Nauczyciela, a także art. 5 ustawy Prawo oświatowe. Jest to katalog zamknięty. 

Nauczyciel obowiązany jest:

1) rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę; 

2) wspierać każdego ucznia w jego rozwoju;

3) dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego;

4) doskonalić się zawodowo, zgodnie z potrzebami szkoły;

5) kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia  i szacunku dla każdego człowieka;

6) dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów;

7) w działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych kierować się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską, z poszanowaniem godności osobistej ucznia.

 W ramach swojego czasu pracy oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel obowiązany jest realizować:

1) zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze prowadzone bezpośrednio z uczniami albo na ich rzecz, w wymiarze określonym w tzw. pensum;

2) inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów; (w ramach czasu pracy określonego na 40 godzin tygodniowo, od poniedziałku do piątku: organizacja uroczystości, przygotowanie uczniów do konkursów, realizacja projektów, sprawowanie opieki podczas przerw śródlekcyjnych, współpraca z innymi nauczycielami, udział w pracach organów szkoły, zespołach i komisjach, współpraca z rodzicami w formach ustalonych w statucie, prowadzenie określonej przepisami prawa dokumentacji, udział w wycieczkach, o ile są formą realizacji zadań szkoły)

3) zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym (w ramach czasu pracy określonego na 40 godzin tygodniowo, od poniedziałku do piątku)

Nie jest Twoim obowiązkiem, między innymi:

• bezpłatne prowadzenie kół zainteresowań,
• sobotni wyjazd na konkurs z uczniami,
• sporządzanie sprawozdań z pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej,
• dokonywanie wewnętrznej ewaluacji szkoły,
• pisanie „projektów unijnych”,
• sporządzanie inwentaryzacyjnego spisu z natury...

Czy muszę brać udział w organizacji i realizacji uroczystości, imprez lub wycieczek szkolnych?

Katalog typów zajęć opiekuńczych i wychowawczych, uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów, organizowanych w danej szkole określa statut szkoły. Konkretny zestaw uroczystości, imprez i wycieczek realizowanych w danym roku szkolnym uchwala rada pedagogiczna  w planie pracy szkoły. Dlatego tak ważne są zapisy przyjęte w statucie i planie pracy szkoły – od nich bowiem zależy część obowiązków nauczyciela. Jeżeli zatem statut Twojej szkoły i przyjęty plan pracy szkoły przewiduje realizację zajęć opiekuńczych i wychowawczych w formie np. wycieczek, organizacji uroczystości czy imprez szkolnych, to w ramach 40-godzinnego czasu pracy powinieneś je realizować.

Ważne!

Nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć co do zasady obowiązuje pięciodniowy tydzień pracy (art. 42c ust. 1 Karty Nauczyciela).

W przypadku:

• udziału w kilkudniowej wycieczce nauczyciel powinien mieć zagwarantowany 11-godzinny nieprzerwany dobowy odpoczynek (art. 132 §1 Kodeksu pracy),
• wycieczki wielodniowej – jeżeli łączny czas pracy w tygodniu przekroczy normę 40 godzin – nauczycielowi przysługuje wynagrodzenie z tytułu godzin nadliczbowych (art. 151 §1 w zw. z art. 151 ¹ §2 Kodeksu pracy),
• wycieczki (lub np. sprawowania opieki nad uczniami podczas konkursu, festynu szkolnego) realizowanej  w dniu wolnym od pracy nauczycielowi przysługuje inny dzień wolny od pracy (art. 42c ust. 3 KN), albo odrębne wynagrodzenie za każdą godzinę pracy obliczone jak za godzinę ponadwymiarową (§10 rozporządzenia MENiS z 31 stycznia 2005 r. ws. wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli …) .
• Nauczyciel, któremu zlecono pracę w czasie wycieczek szkolnych i tzw. zielonych szkół powinien domagać się wydania delegacji służbowej.

• Czy muszę tworzyć i przeprowadzać ankiety dotyczące ewaluacji pracy szkoły?  

Nie! To należy do kompetencji dyrektora szkoły. Regulacje w tym zakresie zawiera ustawa – Prawo oświatowe (art. 68 ust. 1 pkt 2) oraz rozporządzenie MEN z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego. Na ich podstawie dyrektor szkoły lub placówki we współpracy z innymi nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze, w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego, przeprowadza ewaluację wewnętrzną i wykorzystuje jej wyniki do doskonalenia jakości pracy szkoły lub placówki.

15 października br. Prezydium ZG ZNP przyjęło uchwałę ws. przeprowadzenia ogólnopolskiej akcji informacyjnej w ramach Ogólnopolskiej Akcji Protestacyjnej Pracowników Oświaty.

Celem akcji jest rozpowszechnienie wiedzy o warunkach pracy nauczycieli i innych pracowników pedagogicznych, bo wiele rzeczy nauczyciele wykonują od lat zwyczajowo i za darmo, choć nie należą one do ich obowiązków.

Związek Nauczycielstwa Polskiego wystąpi także do Ministra Edukacji Narodowej o podjęcie rozmów na temat wprowadzenia rozwiązań:

• gwarantujących nauczycielom i innym pracownikom pedagogicznym wynagrodzenie za pracę powyżej 40 godzin tygodniowo (w tym podczas wycieczek i tzw. zielonych szkół),
• zapewniających nauczycielom i innym pracownikom pedagogicznym minimalne dobowe i tygodniowe okresy odpoczynku.

Akcja informacyjna ZNP skierowana jest do rodziców uczniów i nauczycieli. Do rodziców uczniów pod hasłem „Zobaczcie, jak wiele robimy za niewielkie pieniądze” oraz do samych nauczycieli i pracowników oświaty „Poznaj swoje prawa!”.

Informujemy rodziców, że dotychczas nauczyciele wykonywali w ramach swojej pracy wiele dodatkowych czynności, choć nie należą one do ich obowiązków. Oprócz tego finansują wiele pomocy naukowych z własnych pieniędzy. A nauczycielskie zarobki nadal pozostają na niskim poziomie: w styczniu 2020 r. pensja minimalna nauczyciela (2 450 zł brutto) będzie niższa od płacy minimalnej (2 600 zł). Dlatego nauczyciele chcą teraz pokazać, jak wiele robią za niewielkie pieniądze.

Będziemy informować przede wszystkim o obowiązujących nauczycieli i innych pracowników pedagogicznych warunkach pracy; przysługujących nauczycielom i innym pracownikom pedagogicznym minimalnych dobowych i tygodniowych okresach odpoczynku; skutkach prawnych zlecania nauczycielom i innym pracownikom pedagogicznym pracy w wymiarze przekraczającym normy czasu pracy; skutkach prawnych niezapewnienia nauczycielom i innym pracownikom pedagogicznym minimalnych okresów odpoczynku; zajęciach i czynnościach, jakie nauczyciele i inni pracownicy pedagogiczni obowiązani są realizować w ramach stosunków pracy nawiązanych ze szkołami i innymi placówkami oświatowymi; zajęciach i czynnościach wykraczających poza zakres obowiązków pracowniczych, których realizacji nauczyciele i inni pracownicy pedagogiczni mogą odmówić.

We wrześniu br. ZNP zapytał w ankiecie o to w jaki sposób – po kwietniowym strajku – nauczyciele chcą walczyć o podniesienie nakładów na oświatę i o podwyżki wynagrodzeń.

55,3 proc. respondentów opowiedziało się „za niewykonywaniem pozastatutowych zadań w swojej szkole/przedszkolu/placówce”. Za wznowieniem strajku ogólnopolskiego było natomiast 18,6 proc. respondentów.